İnsan trafiğinin en yoğun olduğu alanlardan biri olan hastanelerde su tüketimi çok fazla olmaktadır. Hastanelerde gri suların geri kazandırılmasının hem dünyamız hem de ekonomik açıdan birçok avantajları bulunmaktadır. Tuvalet atık suları dışındaki kullanılmış olan gri sularının tekrar kullanılabilir hale getirilmesi geleceğimiz için çok önemlidir.
Gri su, tuvalet atıkları dışındaki kullanılmış su olarak tanımlanır. Tuvalet atıkları siyah sular tanımlanmaktadır. Siyah sular tuvaletlerden gelen ve foseptik atığı içeren atıklardır. Hastanelerde gri su, siyah su içermeyen kolay ve hızlı bir şekilde arıtılabilecek atık sulardır. Sabun, diş macunu, yemek artıkları, saç, tırnak, deri parçaları, saç kepekleri, krem, deterjan gibi maddeleri ifade eder. Mutfak, banyo, çamaşır ve bulaşık makinelerinde kullanılan maddeleri de içerir. Arıtılma sonrası elde edilen suyun sifon, bahçe sulama ve temizlik amaçlı kullanmak sınırlı doğal kaynaklarımızı verimli kullanılmasına çok katkı sağlar.
Suyun Döngüsüne Katkıda Bulunan Hastanelerden Olmak İçin Su Arıtma Cihazlarının Önemi
Hastaneler ve sağlık kuruluşları, insan sağlığı için hayati öneme sahip hizmetler sunan, ancak aynı zamanda yoğun insan trafiği nedeniyle çok fazla su tüketen ve atık üreten yerlerdir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, bir insanın sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için günde ortalama 50-100 litre suya ihtiyacı vardır1. Bu da yılda yaklaşık 18-36 bin litre su demektir. Ancak, gelişmiş ülkelerde bir insanın yıllık su tüketimi ortalama 1.4 milyon litre civarındadır2. Bu durum, su kaynaklarının hızla azalmasına ve su kıtlığı sorununun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Su kıtlığı, 2030 yılına kadar dünya nüfusunun %40’ını etkileyecek bir küresel tehdittir3. Bu nedenle, hastanelerde su tüketiminin azaltılması, su tasarrufunun sağlanması, atık suların arıtılması ve yeniden kullanılması, sınırlı doğal kaynaklarımızın korunması için gereken yerlerin başında gelir. Ayrıca, hastanelerden kaynaklanan atık sular, insan sağlığı ve çevre için en tehlikeli atık kategorisi olarak kabul edilir ve özel prosedür gerektirir4. Hastanelerde etkili bir su ve atık yönetimi, hem ekonomik hem de çevresel açıdan birçok fayda sağlar.
Sağlık kuruluşlarında, hastanelerde atık su geri kazanımı için kurulan su arıtma teknolojileri yatırım ve işletme maliyetlerinin uygun olması ve suyu tasarruflu kullanmak açısından çok fayda sağlamaktadır. Yüksek miktarlarda kullanılan içme suyunun kullanımını azaltarak şebeke suyu dağıtım maliyetlerden tasarruf sağlamaktadır. Ayrıca geleceğimiz için sınırlı doğal kaynakların korunmasına katkı sağlanır. Arıtılan gri sular yeniden kullanılabilmesi için kurulan rezervuarlarda depolanır. Bu depolanan sular çamaşır yıkamada, bahçe sulama, temizlik ve dezenfekte işlemleri gibi yine suyun çok tüketildiği alanlarda yeniden kullanılabilmektedir.
Hastanelerde atık su geri kazanımı, hem çevresel hem de ekonomik açıdan önemli bir konudur. Hastanelerde, tuvalet atıkları dışında kalan gri sular, özel su arıtma teknolojileri ile temizlenerek yeniden kullanılabilir hale getirilir. Bu teknolojiler, yatırım ve işletme maliyetleri açısından uygun olup, su tasarrufu sağlar. Hastanelerde yüksek miktarlarda kullanılan içme suyunun yerine, arıtılan gri su kullanılarak, şebeke suyu dağıtım maliyetlerinden ve su faturalarından tasarruf edilir. Ayrıca, sınırlı olan doğal su kaynaklarının korunması ve su kıtlığı sorununun önlenmesi için de katkı sağlanır. Arıtılan gri sular, rezervuarlarda depolanarak, çamaşır yıkama, bahçe sulama, temizlik ve dezenfekte işlemleri gibi suyun çok tüketildiği alanlarda yeniden kullanılabilir. Böylece, hastanelerde su ve atık yönetimi, hem hastane bütçesine hem de çevre sağlığına fayda sağlar.
Gri sular, tuvalet atıkları dışında kalan evsel faaliyetlerden kaynaklanan kullanılmış sular olup, hastanelerde de önemli bir atık su kaynağıdır. Gri sular, uygun bir şekilde arıtılmadan veya geri kazanılmadan bir yerde uzun süre birikir veya depolanırsa, sağlığımız ve dünyamız için ciddi tehlikeler oluşturur. Biriken veya depolanan gri sular, zamanla kokuşur, renk değiştirir, çamur oluşturur ve mikroorganizma, bakteri ve mikrop üretir. Bu da, suyun içindeki oksijen seviyesini düşürür, suyun kalitesini bozar, suyun kokmasına ve tadının bozulmasına neden olur. Ayrıca, bu kirli su, insanların ve hayvanların içtiği, yıkandığı, sulandığı veya yüzdüğü su kaynaklarına karışırsa, çeşitli hastalıklara, enfeksiyonlara, zehirlenmelere ve hatta ölümlere yol açabilir5 6.
Tıbbi atıklar ise, hastanelerden ve diğer sağlık kuruluşlarından kaynaklanan, insan sağlığı ve çevre için en tehlikeli atık kategorisi olarak kabul edilen atıklardır. Tıbbi atıklar, kan, doku, organ, vücut sıvısı, ilaç, iğne, serum, pansuman, gazlı bez, pamuk, maske, eldiven, cerrahi malzeme, laboratuvar atığı, radyoaktif atık, patolojik atık, enfeksiyöz atık, kimyasal atık gibi maddeleri içerir. Tıbbi atıklar, herhangi bir temizleme, nötralize veya dezenfeksiyon işlemine tabi tutulmadan kanalizasyona veya çevreye bırakılırsa, çok ciddi sonuçlar doğurur. Tıbbi atıklar, kanalizasyon sistemini tıkayabilir, su kaynaklarını kirletebilir, toprağı ve havayı zehirleyebilir, bitki ve hayvanlara zarar verebilir, insanlara bulaşıcı hastalıklar, kanser, alerji, doğum kusurları, genetik bozukluklar, organ yetmezliği, ölüm gibi rahatsızlıklar bulaştırabilir7 8.
Pandemi sürecinde, COVID-19 virüsünün yayılmasını önlemek için, hastanelerde oluşan tıbbi atıkların ve gri suların daha dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Tıbbi atıkların ve gri suların kaynağında ayrıştırılması, geçici depolanması, taşınması, sterilizasyonu ve bertarafı için gerekli önlemlerin alınması, hem hastane personelinin hem de toplumun sağlığını korumak için çok önemlidir. Tıbbi atıkların ve gri suların yönetimi ile ilgili teknik ve idari esaslar, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği9 ile belirlenmiştir. Bu yönetmeliğe uygun olarak, hastanelerde tıbbi atık yönetim planı ve gri su arıtma ve geri kazanım sistemi kurulması, hem çevre hem de ekonomi açısından faydalı olacaktır .
Hastanelerde mutfak, banyo, lavabo, makinelerde kullanılan maddelerin içeriğinde yüksek oranda kimyasal bulunur. Bu yüzden sağlıklı olmak için gidilen hastanelerde gri suların birikmesinin insan sağlığını tehdit etmemesi açısından da arıtma sistemleri ayrıca önem kazanmaktadır. Mutlaka gri suları biriktirilmeden, depolamandan geri kazandırılmalıdır. Sınırlı doğal kaynakların korunmasının etkin bir şekilde yönetilebilmesi, sürecin devamlılığını sağlayabilmek açısından kullanılmış suların geri kazandırılması çok önemlidir. Çevremizi korumak ve sürdürülebilirliğini sağlayabilmek açısından hastanelerde gri su geri kazanım arıtma sistemlerinin kullanılması günümüzün olmazsa olmaz hizmetlerinden biridir.
Gri Su Arıtma Sistemleri İçin Kullanılan Arıtma Teknolojileri
Gri suyun içeriğinde yüksek konsantrasyonlarda askıda katı maddeler, birçok kimyasallar ve mikroorganizmalar bulunur.Fosfor gri suda hiç olmamalı Gri suyun geri kazanımında birçok arıtma prosesi kullanılabilmektedir.fiziksel, kimyasal ve biyolojik yöntemler kullanılır.
- MBBR Sistemleri (Hareketli Yatak Biyoreaktörü)
- Karbon Filtrasyon Sistemleri
- Kum Filtrasyon Sistemleri
- MBR Sistemleri (Membran Biyoreaktör)
- Dezenfeksiyon Sistemleri
- Ultrafiltrasyon Sistemleri
- Ters Osmoz Sistemleri
Geleceğimiz için su tüketiminin çok fazla olduğu hastanelerde gri suyun içeriği çalışan ve hizmet alan insan sayısına, en çok yapılan tedavilere, kullanılan kimyasal maddelere bağlı olarak değişkendir. Saflaştırılmak için gereken kontaminant değerleri su arıtma teknolojilerinin tasarımını etkiler. Amaca uygun teknolojiler kullanmak için projelendirme öncesinde analizlerin ve tüm istenen değerlerin belirlenmesi gerekir. Sonrasında amaca uygun tasarım yapıldıktan sonra projelendirme yapılmalıdır.
Fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma yöntemlerinin hepsi atıkları geri kazandırmak için kullanılır. Geri kazandırma için kurulan sistemler ekonomik olan su arıtma sistemleridir. Tüm istenmeyen kirletici maddeler yok edilir. Yeniden kullanıma hazır saf su elde edilir.
Fiziksel yöntemler ile ön bir arıtma gerçekleştirilir. Saflaştırmak için yapılan işlemlerin ilki ön temizleme arıtma işlemidir. Tüm arıtma süreçlerinin öncesinde yapılan standart bir uygulamadır. Büyük partiküllerin uzaklaştırılması için yapılır. Bu kısımda kaba partiküllerin uzaklaştırılması için kullanılır. Çöktürme ve filtrasyon işlemleri uygulanır. Membran filtreleri ile askıdaki katı maddeler uzaklaştırılır. Yağların ve diğer kirleticilerinde uzaklaştırıldığı bir yöntemdir. Yağların yüzeyde birikmesi için özellikle mutfakalrda kullanıalcak yağlar için küçük sistemler gibi, hastanenin genel arıtımında meydana gelebilecek yağ ayırma işlemi için küçük sistemlerde yağ ayırıcı filtreler, büyük sistemlerde ise DAF sistemi kullanılır DAF denilen hava flotasyon üniteleri kullanılır. Fiziksel işlemler hiçbir kimyasal yöntem uygulanmadan yapılan bir işlemlerdir.
Biyolojik yöntemler ile organik kirlilikler uzaklaştırılır. Biyolojik olarak parçalanarak inorganik bileşiklere dönüştürüldükten sonra çökertme yoluyla uzaklaştırılırlar. Mikroorganizmaların organik kirleticileri besin olarak kullanması sağlanır. Böylece bakteri, mantar gibi organik kirlilikler yok saflaştırma için önemli bir işlem tamamlanmış olur. Yeniden üremeleri de engellenmiş olur. Ekonomik ve kolay bir yöntemdir.
Kimyasal yöntemler ile koagülasyon, demineralizasyon ve deiyonizasyon işlemleri uygulanır. Bu aşamada atık sular çökeltme havuzunda temizleme aşamalarından geçirilir. Bu aşamada istenmeyen maddeler, çeşitli kimyasallar ilave edilerek ve moleküllere ayırarak zemine çökertilir. Gri sular kimyasal olarak da kirleticilerden uzaklaştırılmış olur. Dezenfeksiyon üniteleri kullanılır. Mikroorganizmaların öldürülerek suyun temizlenmesi için kullanılan en önemli teknolojilerdir. Dezenfeksiyon ünitelerinin UV ve klorlama olmak üzere iki farklı yöntemi vardır.
Dezenfeksiyon ne Nötralizasyon sistemleri sıvı tıbbi atıkların içerisindeki dengesiz pH, virüs ve bakterileri nötralize ve dezenfekte eder. Bu teknolojiler sayesinde virüsleri engellemek için sıvı tıbbı atıkları da kanalizasyonlara güvenle desarj edilebilir.
Saflaştırmaya yakın derecede temizlenmiş olan atıklar son olarak membran filtrelerden geçirilir. Fiziksel, kimyasal ve biyolojik yöntemler sonrasında geriye kalan istenmeyen atıklar çok hassas gözenelere sahip filtrelerden geçirilir. Sadece çok ince su moleküllerinin ve bazı iyonların geçebildiği filtrelerdir. Bu aşamadan sonra suyun kalitesi kontrol edilir. Hem saflaştırma hem de yasal prosedürlerde belirtilen kaliteye uygun su geri kazanılmış olur.
Saflaşan su rahatlıkla kullanılabilir hale gelir. Temizlendikten sonra depolama tanklarında saklanarak tekrar kullanım için hazır tutulabilmektedir. Temizlik, bahçe sulama, sifon amaçlı kullanılır.
Gri su kazanım sistemleri hastanelerin imajına katkıda bulunan önemli teknolojilerdir. Doğaya, çevreye, insan sağlığına, hastalarına önem veren her sağlık kuruluşunda olması gereken teknolojilerdir. Ayrıca doğal kaynaklarımızın korunmasına da destek veren teknolojiler kendi geleceğimiz açısından da olması gereken cihazlardır. Enerji kullanımı düşüktür ve maliyeti azdır.
RİVAMED suyun etkin ve verimli bir şekilde kullanılması için hastanelere, sağlık kuruluşlarına, kliniklere, ağız ve diş kliniklerine, özel diyaliz merkezlerine özelleştirilmiş geri kazanım çözümleri sunmaktadır. İşletmesinde yeterli alana sahip olmayan sağlık kuruluşları için konteyner tipi veya mobil tip çözümlerde sunmaktayız.
Su tasarrufu yapmak, kullanılan atıkları geri kazandırmak, çevreye uyum sağlamak, virüslerin yayılmasını önlemek, maliyetleri düşürmek, sürdürülebilirlik hedeflerine destek vermek ve doğayı korumak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Kaynakça: Dünya Sağlık Örgütü1 2: Su Tüketimi ve Su Tasarrufu3: Su Kıtlığı4: Hastanelerde Atık Yönetimi : [Kamu Hastanelerinde Su Kullanımı ve Sürdürülebilir Su Yönetimi]5: Gri Su Nedir?6: Gri Su Arıtma Sistemleri7: Tıbbi Atık Nedir?8: Tıbbi Atık Yönetimi9: Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği: [Hastanelerde Su Arıtma ve Geri Kazanımı]: [Hastanelerde Su Tasarrufu ve Atık Yönetimi]